GM308

Gwrthglawdd 1080m i’r gogledd-gogledd-orllewin o Fforest Newydd  

10/10/1967  

 

Abertawe  

Llangyfelach  

263630  

201550  

Amddiffynnol  

Clostir  

Cynhanesyddol  

Mae’r heneb yn cynnwys olion gwrthglawdd cae. Nid yw dyddiad neu union natur y cae yn hysbys, ond mae’n debygol ei fod o’r cyfnod cynhanesyddol diweddarach (tua 800 CC – 74 OC). Fe’i lleolir i’r gorllewin o afonig Nant y Crimp ac mae ffordd arw fodern yn torri drwyddo. Yn hirgrwn o ran siâp, mae’n mesur 90m o’r gogledd i’r de wrth 85m o’r dwyrain i’r gorllewin. Fe’i diffinnir gan glawdd pridd llydan, wedi’i wasgaru’n helaeth, sy’n mesur 12m i 17m o led a 0.50m o uchder, gan gyrraedd bron i 1 metr o daldra mewn mannau. Mae’n bosibl fod bwlch 7m o led ar ochr ogleddol y tir caeedig yn fynedfa wreiddiol. Mae’r heneb o bwysigrwydd cenedlaethol oherwydd ei photensial i wella ein gwybodaeth am drefniadaeth amddiffynnol ac aneddiadau y cyfnod cynhanesyddol diweddar. Mae’r safle yn elfen bwysig o’r cyd-destun cynhanesyddol diweddarach ehangach ac o fewn y dirwedd o’i chwmpas. Mae’r safle wedi’i gadw’n dda ac mae’n meddu ar botensial archaeolegol sylweddol. Mae tebygolrwydd cryf o bresenoldeb tystiolaeth sy’n ymwneud â chronoleg, technegau adeiladu, anheddiad a manylion defnydd o’r safle. Mae’r ardal gofrestredig yn cynnwys yr olion a ddisgrifir ac ardal o’u cwmpas lle y gellid disgwyl i dystiolaeth gysylltiedig oroesi. Mae’n grwn ei ffurf, yn fras, ac mae’r safle wedi’i chanoli ar OS NGR 263622 201560, gan fesur 106m o’r gogledd i’r de wrth 100m o’r dwyrain i’r gorllewin. Wedi’i dynodi’n wreiddiol ym 1967, mae’r ardal gofrestredig wedi’i diwygio a’i hehangu i gynnwys gwrthgloddiau amddiffynnol allanol ychwanegol a nodwyd drwy ddata LiDAR. Nid yw’r llwybr trac modern wedi’i gynnwys yn yr ardal gofrestredig.